Τετάρτη 9 Ιουλίου 2008

Η συλλογικότητα ως φορέας καταπίεσης του ατόμου

Αυγή - Άρθρα


Συντάκτης : Ημ/νία καταχώρησης : 02/07/2008 20:32:38
Του Παναγιώτη ΠΑΝΤΟΥ*

Κατά γενική ομολογία η αποχή των τεσσάρων βουλευτών μας από την ψηφοφορία για την ευρωσυνθήκη έπληξε την αξιοπιστία του ΣΥΡΙΖΑ. Νομίζω όμως ότι το πιο σημαντικό θέμα που τέθηκε από την κίνηση αυτή δεν ήταν η άποψή τους για την ευρωσυνθήκη, ούτε η καταφανώς απλουστευτική αντίληψη ότι το "όχι" συνεπάγεται ταύτιση με "αντιευρωπαϊκές" δυνάμεις. Το μεγάλο ζήτημα που τέθηκε είναι ότι επιτρέπεται οι συλλογικές αποφάσεις να ανατρέπονται στην πράξη, αν κάποιος νομίζει ότι έτσι πρέπει να γίνει.
Μπορούν όμως όλοι να ανατρέψουν στην πράξη μια συλλογική απόφαση; Προφανώς όχι. Υπάρχουν άνθρωποι που για χίλιους δυο λόγους έχουν την εξουσία να παρεμβαίνουν προνομιακά στην κεντρική πολιτική σκηνή και άλλοι που όσο και να φωνάξουν δεν θα τους ακούσει κανένας. Η επιλογή μας να ενταχθούμε στην αριστερά σημαίνει και επιλογή να λειτουργήσουμε με τρόπο που θα αίρει αυτές τις ανισότητες και θα περιορίζει την εξουσία των προβεβλημένων προσώπων. Είναι μια επιλογή που δεν προκύπτει ως τιμωρία προς αυτά τα προβεβλημένα πρόσωπα, αλλά και ως δική τους, ατομική επιλογή να λειτουργήσουν σε διαφορετικό αξιακό πλαίσιο από αυτό της κυρίαρχης ιδεολογίας.
Με τη στάση τους οι τέσσερις βουλευτές ξαναθέτουν στο τραπέζι το ερώτημα κατά πόσο οι βουλευτές, οι κομματικές ηγεσίες, τα προβεβλημένα στελέχη αποτελούν μια ιδιότυπη ελίτ που "ξέρει καλύτερα" και άρα πρέπει να έχουν περισσότερες δυνατότητες (με άλλα λόγια μεγαλύτερο δικαίωμα από τους άλλους) να διατυπώνουν την προσωπική τους άποψη σε βάρος της άποψης όλων των υπολοίπων μελών του κόμματος. Και φυσικά υιοθετούν για λογαριασμό τους (και για όσους ακόμη, ανεξαρτήτως ιδεολογικοπολιτικής τοποθέτησης, μπορούν να ενταχθούν στις κομματικές ελίτ) μια αριστοκρατική αντίληψη της πολιτικής.
Όμως αν αρχίσουμε όλοι να λειτουργούμε με αυτό τον τρόπο, η κατάσταση αποκτά διαλυτικά χαρακτηριστικά, ενώ βέβαια η πολιτική αντιπαράθεση γίνεται με τους όρους που θέτει η κυρίαρχη ιδεολογία και τα ΜΜΕ. Αν αποδεχτούμε ότι για να διασφαλίσει κανείς την ύπαρξη της άποψής του πρέπει να αποκτήσει θέση εξουσίας (και όχι να πείσει τους συντρόφους του ότι έχει δίκιο), τότε θα αρχίσουμε όλοι να δίνουμε μάχη μέχρις εσχάτων για να αποκτηθεί αυτή η θέση εξουσίας. Υιοθετώντας αυτή ακριβώς τη λογική, στελέχη του κόμματος επιλέγουν να προβάλλουν προνομιακά τις προσωπικές τους απόψεις αλλά και τον εαυτό τους στα ΜΜΕ, σε βάρος των συλλογικών αποφάσεων. "Μα αφού έτσι παίζεται το παιχνίδι", λένε.
Φυσικά σ' αυτό το παιχνίδι ούτε μπορούμε ούτε θέλουμε να παίξουμε όλοι, μόνο που κάτι τέτοιο δεν γίνεται σεβαστό από τους θιασώτες του. Γι' αυτό και έκανε τραγικό λάθος η ΚΟΕ με το "εσωτερικού χαρακτήρα" κείμενο που διένειμε. Γνωρίζοντας πολύ καλά ότι στην εποχή των ΜΜΕ δεν υπάρχουν "εσωτερικά" κείμενα, απαντά καταφατικά στην πρό(σ)κληση των υποστηρικτών της μιντιακής πολιτικής. Αφού κάνετε εσείς διαρροές, θα κάνω κι εγώ. Κι ας περιορίζει αυτό κι άλλο την ελευθερία των πολλών.
Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά σε μια δύσκολη κατάσταση. Κάποιοι, ανάμεσά τους και οι τέσσερις βουλευτές, υπερασπίζονται μια αριστοκρατική αντίληψη της πολιτικής, που θέτει σε δεύτερη μοίρα τη συλλογικότητα και αναπαράγει εξουσιαστικά πρότυπα στο εσωτερικό της αριστεράς. Η επιλογή να παίξουμε στο ίδιο γήπεδο με αυτή την άποψη, να τη νικήσουμε με τα ίδια της τα όπλα, δεν υπάρχει (το έδειξε άλλωστε η κίνηση της ΚΟΕ). Η λύση είναι ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση. Να δηλώσουμε τη στήριξή μας στις συλλογικές διαδικασίες, να λειτουργούμε στην πράξη υπέρ τους και να αρνηθούμε να ενσωματωθούμε στην πολιτική κουλτούρα του ατομισμού.
Θα με ενδιέφερε να μάθω τις απόψεις όλων για αυτό το θέμα, θα έλεγα ψέματα όμως αν δεν παραδεχόμουν ότι με απασχολεί ιδιαίτερα η άποψη των συντρόφων/ισσών που συμμετέχουν στην ανανεωτική πτέρυγα. Όχι γιατί πρέπει να αποδείξουν κάτι παραπάνω από τους υπόλοιπους αλλά γιατί η προσπάθεια "δικαιολόγησης" αγαπημένων και ιδεολογικά συγγενών συντρόφων που φαίνεται να ακολουθούν μέχρι στιγμής οι εκπρόσωποί τους στην Π.Γ., μπορεί να οδηγήσει δια της διολισθήσεως στην υιοθέτηση των απόψεων περί πολιτικής που προβάλλουν αυτοί οι σύντροφοι. Κι αν είναι να οδηγηθούμε εκεί, τουλάχιστον να μην οδηγηθούμε δια της διολισθήσεως.
Όπως και να έχει, θεωρώ ότι οι εκπρόσωποι του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή είναι υποχρεωμένοι να τηρούν ενιαία στάση σε κεντρικά ζητήματα, στη βάση των συνεδριακών αποφάσεων και του προεκλογικού προγράμματος, για τον απλούστατο λόγο ότι εκεί αποτελούν τη φωνή όλων μας και όχι μόνο του εαυτού τους.
Το φορτίο ίσως είναι βαρύ, παρόλο που έρχεται μαζί με αρκετά προνόμια. Υπάρχει όμως πάντα και η οδός της παραίτησης για όποιον κάποια στιγμή αποφασίσει ότι δεν επιθυμεί να το σηκώσει. Μόνο που συνήθως αυτή η προοπτική όχι μόνο δεν αντιμετωπίζεται ως θεμιτή αλλά, αντίθετα, επιχειρείται να ποινικοποιηθεί: όποιος τη θέτει στο τραπέζι θεωρείται πως επιδιώκει να εξαφανίσει πολιτικά τον "αντίπαλό" του και όχι να ανιχνεύσει με συντροφικό τρόπο έναν διαφορετικό τρόπο διαχείρισης (και άρα και νοηματοδότησης) των θέσεων εξουσίας.
Δεν ξέρω αν αυτό συμβαίνει επειδή κάποιοι πιστεύουν ότι η πολιτική δραστηριοποίηση εκτός Βουλής είναι δευτερεύουσας σημασίας και δεν αξίζει τον κόπο, σίγουρα όμως εγγράφεται στο αξιακό πλαίσιο της αριστοκρατικής εκδοχής της πολιτικής και μάλιστα χωρίς να το λέει ρητά. Κι αυτό είναι το χειρότερο.

* Ο Παναγιώτης Πάντος είναι μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ και της διεύθυνσης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας

Copyright © "Η ΑΥΓΗ". ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιλιπτική, ή κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοπυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

Υλοποίηση με το ΑΡΧΕΙΟΝ-WEB Copyright(c)1996 - 2000 Hypersystems Ltd.