Φαντάσου μια χώρα που μοιάζει με απέραντη «Μανωλάδα». Φαντάσου μια χώρα με εκατοντάδες χιλιάδες απελπισμένα εργατικά χέρια πρόθυμα να κάνουν το κάθε τι με αντάλλαγμα λίγες τουρκικές λίρες. Φαντάσου μια χώρα με ένα ανθρώπινο ποτάμι, που για να τη διασχίσει από την Ανατολή έως τη Δύση χρειάζεται μήνες και εκατοντάδες μεροκάματα σε καπνοχώραφα και βαμβακοκαλλιέργειες. Έτσι γεμίζουν το «ρεζερβουάρ» της αντοχής οι πρόσφυγες της μεγάλης φυγής. Έτσι εξοικονομούν τα απαραίτητα για τον διακινητή χρήματα.

Ένας τεράστιος κύκλος οικονομικών συναλλαγών έχει ανοίξει τα τελευταία χρόνια στο εσωτερικό της τουρκικής αγοράς εξ αιτίας των εκατομμυρίων προσφύγων που τη διασχίζουν με αρχικό προορισμό τη γειτονική Ελλάδα. Χιλιάδες φθηνά εργατικά χέρια έχουν τονώσει τη γεωργική παραγωγή, με τους πρόσφυγες να ακολουθούν μια πορεία βασισμένη στις αγροτικές εποχικές ανάγκες της Τουρκίας για την εξοικονόμηση των απαραίτητων χρημάτων που θα τους εξασφαλίσουν τόσο την επιβίωση όσο και το «εισιτήριο» για τη χώρα μας.
Όσοι πιστεύουν πως οι πρόσφυγες φτάνουν στις τουρκικές ακτές με ένα κομπόδεμα κάποιων χιλιάδων δολαρίων ή ευρώ μάλλον είναι οι ίδιοι που νομίζουν πως ανακάλυψαν και τον τροχό. Στη συντριπτική τους πλειονότητα άνθρωποι που έχασαν κάθε οικονομικό εφόδιο κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου και στην προσπάθεια να βγουν από τη χώρα τους μπαίνουν στην Τουρκία με άδειες τσέπες και η παραμονή τους εκεί εξαρτάται από τη ροή των χρημάτων που καταφέρνουν με κόπο να κερδίσουν.
Το ταξίδι τους κατά μήκος της Τουρκίας έχει δώσει, κατά τα χρόνια της προσφυγικής κρίσης, τροφή σε μικρές και ξεχασμένες πόλεις της ενδοχώρας που ουσιαστικά ζουν από τους πελάτες - πρόσφυγες. Την ίδια ώρα, χρυσές δουλειές κάνουν οι πύλες εξόδου στα τουρκικά παράλια, όπου ανθεί το εμπόριο των ειδών ναυσιπλοΐας αλλά και της διακίνησης προς τα ελληνικά νησιά. Με τη γειτονική χώρα να έχει ανοίξει ένα τεράστιο αλισβερίσι με τα περίπου δύο εκατομμύρια των προσφύγων που παραμένουν και κινούνται εντός των εδαφών της, η Άγκυρα έχει την δυνατότητα να διαπραγματεύεται με τη Μέρκελ κοινοτικά κονδύλια, καθώς και την αναβάθμιση του ρόλου της στον χάρτη της ΝΑ Ευρώπης.
Μόνο ζημιωμένη δεν έχει βγει η Τουρκία από τους πρόσφυγες τα τελευταία χρόνια, καθώς δεν της έχουν κοστίσει ούτε μία λίρα και δεν έχουν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με έξοδα φιλοξενίας. Αντιθέτως έχουν καταφέρει να δώσουν ζωή σε σχεδόν ημιθανείς καλλιέργειες εκατομμυρίων στρεμμάτων στις ανατολικές και νότιες επαρχίες της χώρας, όπου τα δύο τελευταία χρόνια η παραγωγή βάμβακος έχει εκτιναχθεί στα ύψη λόγω της ύπαρξης φτηνών εργατικών χεριών. Στο πλαίσιο της πολιτικής αυτής, της τόσο κερδοφόρου για την Τουρκία, ακόμα και οι λίγοι πρόσφυγες που επιλέγουν και καταφέρνουν να κατευθυνθούν προς την Ανατ. Θράκη και την Αδριανούπολη εκδιώκονται συνήθως βίαια από την τουρκική στρατοχωροφυλακή.
Η Ελλάδα οφείλει σήμερα κιόλας, στο όνομα της Δημοκρατίας και του ανθρωπισμού, να γκρεμίσει τον φράχτη του Παπουτσή και των εργολάβων. Η κίνηση όμως αυτή δεν πρόκειται να προσφέρει τίποτε στην ασφαλή διέλευση των προσφύγων αν δεν συνοδευτεί από την αλλαγή της τουρκικής πολιτικής, που μέχρι σήμερα ευνοεί και διευκολύνει με τον τρόπο της τη συγκεκριμένη πορεία των προσφύγων προς τις ακτές του Αιγαίου.
Πέτρος Κατσάκος