ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ
Ο Στρατής Μπουρνάζος επιμελήθηκε την έκδοση που γίνεται με αφορμή την συμπλήρωση 100 χρόνων από το ξέσπασμα της Οκτωβριανής Επανάστασης.
1917: μια επέτειος που διαρκεί
Η Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 δεν ήταν το αποτέλεσμα της μερικευμένης υπερσυγκέντρωσης που είχε επισημάνει ο Λένιν στο έργο του Η ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Ρωσία, αλλά η εφαρμογή στην πράξη μια άλλης θεωρίας που είχε ήδη διατυπώσει: ο ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού.
Με δυο λόγια, η Επανάσταση ήταν αποτέλεσμα της αποδιάρθρωσης που συνεπέφερε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η Ρωσία αποτελούσε τον αδύναμο κρίκο, και το φυσικό επακόλουθο ήταν η Βιομηχανική Επανάσταση να μην ολοκληρωθεί ποτέ από τη ρωσική αστική τάξη. Και όλα τούτα σε μια Αυτοκρατορία όπου σχεδόν συνυπήρχαν όλα τα πολιτισμικά στάδια της Ιστορίας. Στη συνέχεια, ό,τι αποκλήθηκε σταλινισμός ήταν η απόρροια μιας μακραίωνης κατάστασης όπου οι ισχυρές δομές –ανάμεσά τους και η Εκκλησία– ήταν ελάχιστες, με ό,τι αυτό μπορούσε να συνεπάγεται. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μετέφερε το σοβιετικό μοντέλο σε κατεχόμενες χώρες, χωρίς να ληφθεί υπόψη η ετερομορφία καθεμιάς από αυτές.
Στη σημερινή εποχή, οι θεωρητικές κυρίως εκτινάξεις σε όλους τους τομείς, ακόμη και στην τέχνη παρά τα κλισέ του Ζντάνοφ, κατά τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης, έχουν λησμονηθεί ακόμη και από εκείνους που θα αποτελούσαν τους κληρονόμους των θετικών καταλήξεων του 1917.
Τα εκατό χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης ανάγονται σε μια πολύτροπη ιστορική περιοδολόγηση. Έχει κλείσει αυτή η περίοδος τελεσίδικα; Υπενθυμίζω ότι οι διάρκειες, σύμφωνα με τον Φερνάν Μπρωντέλ, μικρές, μεσαίες και μεγάλες, εισχωρούν η μία στην άλλη. Έχει λοιπόν τερματιστεί; Νομίζω πως όχι: απομένει να δούμε τη μετατροπή της αποδιάρθρωσης που συνεπέφερε στην κοινωνία και στην οικονομία ο μεταβιομηχανικός καπιταλισμός σε μια νέα ταξικότητα, η οποία ίσως να έχει να διδαχθεί όχι μόνο από 1917, αλλά και από τον ουτοπικό σοσιαλισμό και συνάμα από τον οικονομικό ρομαντισμό.
Σπύρος Ι. Ασδραχάς
