Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2012

ΑΛΚΗΣ ΑΛΚΑΙΟΣ

ΑΛΚΗΣ ΑΛΚΑΙΟΣ

Της Ναταλί Χατζηαντωνίου
natalie@6meres.gr

Πως μπορεί κάποιος να γράφει στίχους τόσο καίρια πολιτικούς και τόσο θαυμαστά εικονοπλαστικούς, παρότι η καθημερινότητά του κυλά στους τέσσερις τοίχους ενός διαμερίσματος; Κι όμως αυτό συνέβαινε με τον Αλκη Αλκαίο, έναν από τους κύριους εκφραστές του μεταπολιτευτικού, κοινωνικοπολιτικού τραγουδιού. Πέθανε προχθές τα ξημερώματα, στα 63 του χρόνια, νικημένος από τον καρκίνο. Η κηδεία του θα γίνει σήμερα (11/12) στην Πάργα, από όπου καταγόταν.


   Η ζωή δεν στάθηκε γενναιόδωρη για τον Αλκαίο, ή Βαγγέλη Λιάρο όπως ήταν το πραγματικό του όνομα. Αντιμετώπιζε σοβαρά νευρολογικά και κινητικά προβλήματα, λόγω των βασανιστηρίων που είχε υποστεί επί χούντας για την αριστερή αγωνιστική του δράση. Εκτοτε λίγο-πολύ στερήθηκε τη δυνατότητα μιας φυσιολογικής καθημερινότητας κι επέλεξε να ζει απομονωμένος, αποφεύγοντας κάθε δημόσια παρουσία ή δήλωση. Το αντίδωρο ήταν το μεγάλο ταλέντο μίας αριστερής, ποιητικής διανόησης.

  Με γόνιμες επιρροές από τους Νερούδα, Μαγιακόφσκι, Μπρεχτ, Μπίρμαν, αλλά και τον Καββαδία και τη δημοτική ποίηση, είχε κατακτήσει ένα προσωπικό στιχουργικό ύφος που υπερασπιζόταν έναν κοινωνικοπολιτικά αιχμηρό και στιβαρό κοσμοπολιτισμό και μία «αφήγηση» που ισορροπούσε ανάμεσα στη σκληρή πραγματικότητα, στον λυρισμό και τις υπερρεαλιστικές απεικονίσεις.

    Τα αντανακλαστικά της αριστερής συνείδησης δεν τον εγκατέλειψαν ποτέ. Στην τελευταία του δισκογραφική παρουσία για το φετινό άλμπουμ του Μπάμπη Στόκα «Η Αυλή των Τρελλών», π.χ. αναρωτιόταν: «Δεν μπορεί, δε γίνεται, κάτι θα συμβεί (...) κάτι σαν καταιγίδα ξαφνική, που το σάπιο σκηνικό τους θα σαρώσει».

  Ο συνθέτης βέβαια με τον οποίο κυρίως ταυτίστηκε ήταν ο Θάνος Μικρούτσικος. Εκείνος άλλωστε τον ανακάλυψε. Ο γεννημένος κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, πρώην φοιτητής της Νομικής είχε δώσει ένα διακριτικό φιλολογικό «παρών» το 1967, μ’ ένα μικρό δοκίμιο για τον Καρυωτάκη. Εκτοτε δημοσίευε σποραδικά ποιήματα, όπως συνέβη το 1977, όταν ο «Ριζοσπάστης» φιλοξένησε το περίφημο «Κακόηθες Μελάνωμα». Ετσι τον εντόπισε ο Μικρούτσικος.

   Η πρώτη τους συνεργασία ήρθε το ΄78  στα «Τραγούδια της Λευτεριάς» κι ακολούθησε το 1982 το εμβληματικό «Εμπάργκο» που περιλαμβάνει και το «Κακόηθες Μελάνωμα» κι άλλα ορόσημα για την ελληνική τραγουδοποιία, όπως π.χ. η «Πιρόγα». Επονται  τέσσερις ακόμα συνεργασίες, συμπεριλαμβανομένου βέβαια και του άλμπουμ «Στου αιώνα την παράγκα» (1996) απ’ όπου η «Ρόζα», με ερμηνευτή τον Δημήτρη Μητροπάνο, περνά στην ιστορία του λαϊκού.

  Συνολικά ο Αλκαίος είχε 30 δίσκους στο ενεργητικό του, συνεργασίες με συνθέτες και τραγουδοποιούς όπως οι Νότης Μαυρουδής, Μάριος Τόκας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Σωκράτης Μάλαμας, Μίλτος Πασχαλίδης κ.ά. και με ερμηνευτές όπως οι Μαρία Δημητριάδη, Μανώλης Μητσιάς, Χαρούλα Αλεξίου, Χρήστος Θηβαίος κ.ά.

   Ενα από τα σπουδαία τραγούδια του με τη μουσική του Μαυρουδή είναι βέβαια το «Πρωινό Τσιγάρο», που γράφτηκε για τον Μάνο Λοΐζο. Αντίστοιχα μια μικρή βιογραφία του Αλκαίου ήταν το τραγούδι «Μικρές Νοθείες» του Οδυσσέα Ιωάννου: «Ποτέ του δεν κατάφερε να βγει σε μια λιακάδα (...) κρύβει το φως μα κρύβει κι όλα τ’άλλα. Γιατί το μόνο που λαχτάρησε ως λάφυρά του είναι μια θάλασσα να φτάνει ως τη σκάλα...».

ΠΗΓΗ: ΕΦ. ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ  ΤΡΙΤΗ, 11 Δεκεμβρίου 2012