Τρίτη 5 Αυγούστου 2008

Δύο εγκλήματα, δύο μέτρα και δύο σταθμά στην οθόνη


Δύο εγκλήματα, συμπτωματικά αυτές τις μέρες, διαπράχθηκαν στους δύο από τους πιο φημισμένους τουριστικούς προορισμούς της χώρας. Η εν ψυχρώ δολοφονία του 20χρονου Αυστραλού στη Μύκονο και το φρικιαστικό έγκλημα με τον αποκεφαλισμό στη Σαντορίνη. Πρόκειται για δύο διαφορετικής υφής συμβάντα, που η μεταχείρισή τους, όμως, από το σύστημα ενημέρωσης οδηγεί σε συμπεράσματα για την ποιότητά του.
Στη Σαντορίνη, με δράστη έναν ψυχικώς πάσχοντα, το έγκλημα έχει τον χαρακτήρα μιας υπόθεσης που αυτή καθεαυτή δεν παρουσιάζει ευρύτερο κοινωνικό ενδιαφέρον, εκτός του ενδιαφέροντος που προκαλείται από τη φρίκη. Ή ακόμη τον προβληματισμό γύρω από τους ψυχικώς πάσχοντες, που δεν πρέπει να ταυτίζονται με τους εγκληματίες και να αποκαλούνται "τέρατα", αλλά να αντιμετωπίζονται ως ασθενείς με την ανάλογη προληπτική αγωγή.
Στη Μύκονο, η δολοφονία του νεαρού δεν έχει τα χαρακτηριστικά μιας ιδιωτικής υπόθεσης. Αναδεικνύει το όργιο ασυδοσίας, παρανομιών και εγκληματικής δράσης που συντηρεί και συντηρείται από τον μύθο του τουριστικού παραδείσου.
Στρατιές μπράβων από τα νυχτερινά κέντρα της Αθήνας μεταναστεύουν πλέον το καλοκαίρι στο νησί και επιβάλλουν το "δίκαιο του καταστήματος", ακόμη και επί του δημοσίου χώρου. Όπως συνέβαινε με τις αυθαιρεσίες στην πλαζ του Ελληνικού, μπράβοι "επιτηρούν" τις ξαπλώστρες στις παραλίες-χρυσωρυχεία. Οι τοπικές αρχές στη Μύκονο γνωρίζουν, αλλά φοβούνται πως η δημοσιοποίηση των καταστάσεων θα βλάψει την τουριστική φήμη και την οικονομία του νησιού. Ακόμη και όταν συμβαίνει ένα έγκλημα, όπως αυτό με θύμα τον νεαρό Αυστραλό, ενεργοποιείται η omerta, η οποία φαίνεται πως υπερισχύει της δικαστικής έρευνας. Οι καταγγελλόμενοι ως δράστες της δολοφονίας του 20χρονου κατόρθωσαν να μην προφυλακιστούν...
Δεν είδαμε αναλυτικά ρεπορτάζ και αυτόπτες μάρτυρες για το έγκλημα της Μυκόνου τόσες μέρες στα κανάλια. Και αν δεν υπήρχε ο αξιοπρεπής στη δυστυχία του πατέρας του θύματος, το παιδί θα πήγαινε άκλαφτο, περίπου σαν θύμα τροχαίου. Και όχι ως ένα παράπλευρο θύμα του ανελέητου πολέμου της νύχτας (ή μήπως και της ημέρας;) που μαίνεται στα υπερτουριστικοποιημένα νησιά μας. Αντιθέτως, η ΕΛ.ΑΣ. υπήρξε λαλίστατη για το έγκλημα στη Σαντορίνη. Εδώ το αίμα πουλάει, χωρίς να κινδυνεύουν να αποκαλυφθούν οι ένοχοι! Η ΕΛ.ΑΣ. θυμίζει την αλίστου μνήμης Βασιλική Χωροφυλακή, όταν ένα έγκλημα τιμής, εξιχνιασμένο από την πρώτη στιγμή της τέλεσής του, μετατρεπόταν σε δημοσιογραφικό αφήγημα (τότε δεν υπήρχε το θέαμα). Μέσω του εκφοβισμού των πολιτών ενισχυόταν η εξουσία του μοίραρχου. Βέβαια, στην περίπτωση της Σαντορίνης, ενδέχεται η "δημοσιογραφική έφεση" της ΕΛ.ΑΣ. να αποσκοπεί στο να αποκρυβούν λάθη που λέγεται ότι διέπραξαν οι αστυνομικοί κατά την καταδίωξη του δράστη.
Αλλά αυτό δεν είναι το κύριο. Με την υπερπροβολή των συμβάντων του αστυνομικού δελτίου, διανθισμένων μάλιστα με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες, δεν επιδιώκεται η ενημέρωση του πολίτη, αλλά η καλλιέργεια φόβου και η δημιουργία συναινέσεων γύρω από τον "φύλακα-άγγελο" της κοινωνίας.