"Έλλογος κατακραυγή"
"Έλλογος κατακραυγή"
Ημερομηνία:
01/07/2013 16:17
Του
Γεράσιμου Κουζέλη
Στην οργή
του κόσμου μοιάζει να υπολογίζει η αριστερή προοπτική ανατροπής. Στην
αγανάκτηση που προκαλεί η αναίτια και κραυγαλέα αδικία, στον θυμό για την
απώλεια ελπίδων και επιτευγμάτων, ατομικών και συλλογικών, στη μήνη για ό,τι με
χυδαία ευκολία και ανευθυνότητα σαρώθηκε μέσα σε λίγους μήνες από εκείνα που η
εργασία, η σκέψη και οι αγώνες έφτιαξαν και διέσωσαν τις προηγούμενες
δεκαετίες. Οργή απολυμένων, οργή καταδικασμένων στην ανέχεια και την αρρώστια,
οργή όσων έπλασαν και δημιούργησαν με μόχθο, όσων σεβάστηκαν αρχές, όσων
δούλεψαν τίμια και στάθηκαν με αδελφοσύνη πλάι στον άλλο.
Ναι, η οργή
δεν είναι μόνο δικαιολογημένη, είναι και αναγκαία. Πρέπει πράγματι να
εξοργιστούμε με τις θρασύδειλες δήθεν πολιτικές όσων έφεραν τη διάλυση και τώρα
μας ζητάνε και τα ρέστα, με τις σκηνοθεσίες όσων έβαλαν αλλιώς το ρούχο τους
και προσπαθούν να μοιάσουν αλλαγμένοι, όσων σοβαροφανώς κακορητορεύουν μη
έχοντας την παραμικρή ιδέα ή το παραμικρό ενδιαφέρον για την πραγματικότητα που
ζούμε όλοι οι άλλοι.
Πρέπει να
εξοργιστούμε για να αρνηθούμε όσα μας προσφέρονται ως αμετάβλητα δεδομένα και
απαρέγκλιτες "ευθύνες". Πρέπει να εξοργιστούμε για να αποσείσουμε την
ψευδή καθησυχαστική γοητεία των δήθεν ενημερωτικών (ψυχαγωγικών!) μέσων αλλά
και την παραλυτική επενέργεια της προσωπικής απογοήτευσης, του φόβου, της
απελπισίας στην οποία μας βυθίζει ο περιχαρακωμένος ιδιωτικός κόσμος και η
συστηματική καταστροφή της ίδιας της δυνατότητας μιας δημόσιας σφαίρας, ενός
δημόσιου λόγου και διαλόγου, της δυνατότητας της κριτικής -γι' αυτό και το
μαύρο στην ΕΡΤ δεν είναι μονάχα μια κίνηση ανάμεσα σε άλλες.
Δικαιολογημένη
οργή, οργή με ισχύ ανατρεπτική και συνάμα δημιουργική σημαίνει όμως "φωνή
λαού" και η φωνή αυτή απαιτεί άρθρωση και λόγο. Εδώ έγκειται το διαρκές
και κρίσιμο "άβολο" της Aριστεράς. Ό,τι εισπράττει από την ισχυρή
οργή της κατάρρευσης, στην οποία ακριβώς ποτέ δεν επένδυσε και δεν μπορεί να
επενδύσει, δεν μπορεί να το αφομοιώσει αν δεν το μετατρέψει σε εποικοδομητική
δύναμη, σε σκέψη, κρίση και επιχείρημα. Η ανεπεξέργαστη δύναμη της αγανάκτησης
παραμένει εγκλωβισμένη στους όρους της απόγνωσης με τους οποίους την περιενδύει
η απελπισία, έδαφος προσφιλές στην καλλιέργεια της μνησικακίας, έδαφος
κατάλληλο για την αποδοχή του φασιστικού λόγου -και πάντως όχι του δικού μας.
Η
κατακραυγή εναντίον της κοινοπραξίας των πολιτικών και οικονομικών δυνάμεων που
αποσυνθέτουν την ελληνική κοινωνία για να εξασφαλίσουν την αγριότητα της
εκμετάλλευσης δεν μπορεί να εκφραστεί από τον αφρό της οργής και τις άναρθρες
κραυγές απέχθειας· γιατί έτσι απλώς θα επιτρέψει στις δυνάμεις αυτές να
υπερισχύσουν: με την οργάνωση και την κατασταλτική τους ισχύ, με τον συντονισμό
της καπιταλιστικής διαχείρισης και τη συστηματική διαγραφή εναλλακτικών
δυνατοτήτων. Η δε φασιστική επίθεση, που μόλις έκανε ένα ακόμα βήμα ενίσχυσης
της θέσης της στην όλο και πιο ακροδεξιά διακυβέρνηση, δεν μπορεί παρά να βρίσκει
έρεισμα στην απροσανατόλιστη, περιεχομενικά κενή χειρονομία της αγανάκτησης.
Το
"άβολο" της Αριστεράς, το "άβολο" της κριτικής στάσης είναι
που χρειάζεται να δώσει περιεχόμενο, να διοχετεύσει και να προσανατολίσει την
κατακραυγή προς τον ίδιο τον Λόγο. Δεν αρκεί να περιμένει την ώρα που η
νομοτέλεια της προόδου θα της δώσει στο χέρι την ευκαιρία των εκρηκτικών
ταξικών συγκρούσεων, της απόλυτης εξαθλίωσης ή της υπέρμετρης εκμετάλλευσης, να
περιμένει τη στιγμή που θα μετατρέψει ακαριαία όσους υπόκεινται σε ιστορικό
υποκείμενο. Το "άβολο" της Αριστεράς είναι ότι εκείνη πρέπει να
συναρθρώσει την οργή με τη λογική, να δώσει στην αγανάκτηση κριτικό
περιεχόμενο, να την καταστήσει δηλαδή κίνητρο αξίωσης της άμεσης και
απροϋπόθετης άρσης της κοινωνικής αδικίας, να διασφαλίσει την κατακραυγή ως
έλλογη.
"Έλλογος
κατακραυγή" είναι ο τίτλος μιας συλλογής κειμένων για την κριτική θεωρία
του Δημητρίου Μαρκή, τίτλος τον οποίο μου θύμισε ο Θόδωρος και που με μεγάλη
ακρίβεια σημειώνει το πολιτικό ζητούμενο. Κι αν ο με κεφαλαία Λόγος ξενίζει,
θυμίζω πως καμιά αριστερή ανατροπή δεν έγινε με όπλο μόνο τον θυμό. Χρειάστηκε
και τον ενθουσιασμό και την ευρηματικότητα επιχειρημάτων που πείθουν όντας
καθαρά, κατανοητά και -πράγματι- λογικά, όπως χρειάστηκε και όσα από τα "εξευγενισμένα
και πνευματικά πράγματα" ζουν, όπως μας λέει ο Μπένγιαμιν, ως "πίστη,
θάρρος, χιούμορ, πανουργία, προσήλωση", σε έναν αγώνα που δίνεται
"για εκείνα τα χυδαία και υλικά", χωρίς τα οποία τα άλλα δεν
υπάρχουν.
